Telescopisch perspectief door Maria Popova

^{vertaling Wisse Tanis}

Het is lastig om in perspectief te zien – lastig voor het menselijke dier, vastgepind als we allemaal zijn aan het stofje van de ruimtetijd dat ons is toegewezen, niemand van ons heeft gekozen waar of wanneer geboren te worden, niet een van ons – zelfs niet de meest fortuinlijke – is voorbestemd om meer dan een oogwenk in evolutionaire tijd te leven. Het is dan ook geen wonder dat onze lens zo gemakkelijk samentrekt tot een gaatje waardoor de vluchtige angsten en urgenties van het heden binnenstromen om de kamer van ons complexe bewustzijn te vullen met verblindende allesheid.
Weten dat we maar ongeveer vierduizend weken hebben, helpt. Telescopisch perspectief nemen helpt. Vooral bomen helpen – want ze herstellen ons verlies aan perspectief als aardse telescopen van tijd en sterfelijkheid, elk een doorlopend afsterven en toch potentieel onsterfelijk, elk een uurwerkportaal naar het verleden, elk “een klein beetje van de toekomst, ” zoals Wangari Maathai jubelde in haar dankwoord voor de Nobelprijs voor de Vrede, een oogwenk voordat ze compost werd voor toekomstige bossen.

Het Overzichtseffect door Frank White

^{vert. Wisse Tanis}

Het Overzichtseffect is een verschuiving in het wereldbeeld, door astronauten gerapporteerd tijdens ruimtevluchten, vaak tijdens het bekijken van de aarde vanuit een baan, onderweg tussen de aarde en de maan, of vanaf het maanoppervlak. Het verwijst naar de ervaring van het uit de eerste hand zien van de realiteit dat de aarde zich in de ruimte bevindt, een kleine, kwetsbare bal vol leven, “hangend in de leegte”, afgeschermd en gevoed door een flinterdunne atmosfeer. Die ervaring verandert vaak het perspectief van astronauten op de planeet en dat van de plaats van de mensheid in het universum. Enkele veelvoorkomende aspecten ervan zijn een gevoel van ontzag, een diepgaand begrip van de onderlinge verbondenheid van al het leven, en een hernieuwd verantwoordelijkheidsgevoel voor de zorg voor het milieu.

Tuinieren als verzet door Olivia Laing

^{vert. Wisse Tanis}

Tuinieren plaatst je in een ander soort tijd, de tegenhanger van het roerige heden van de sociale media. Tijd wordt circulair, niet chronologisch; minuten strekken zich uit in uren; sommige acties werpen decennialang geen vruchten af. De tuinman is niet immuun voor uitputting en verlies, maar wordt dagelijks geconfronteerd met het aanhoudende goede nieuws van vruchtbaarheid. Een pioen keert terug, buitenaardse roze scheuten die uit kale grond steken. De venkel zaait zich-zelf; er is een overvloed aan kosmos uit het niets.

Kun je een tuin aanleggen om een oorlog te stoppen? Het hangt ervan af hoe je over tijd denkt. Het hangt ervan af wat je denkt dat een zaadje doet, of het in vruchtbare grond wordt gegooid. Maar het lijkt me dat wat je ook doet, het de moeite waard is om naar het paradijs te neigen, hoe je het ook definieert en waar het zich ook voordoet.